Για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Άσθματος 2024, η Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το Άσθμα (GINA) επέλεξε το θέμα «Η Εκπαίδευση για το Άσθμα Ενδυναμώνει».
Τονίζεται η ανάγκη να ενδυναμωθούν τα άτομα με άσθμα με την κατάλληλη εκπαίδευση για τη διαχείριση της νόσου τους και να αναγνωρίσουν πότε πρέπει να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια. Οι επαγγελματίες υγείας καλούνται να αυξήσουν την ευαισθητοποίησή τους για τη συνεχιζόμενη αποφεύξιμη νοσηρότητα και θνησιμότητα από το άσθμα και τα δημοσιευμένα στοιχεία για την αποτελεσματική διαχείριση του άσθματος, ώστε να είναι εξοπλισμένοι να παρέχουν αξιόπιστες πληροφορίες και βέλτιστη θεραπεία στους ασθενείς τους.
Το άσθμα είναι μια από τις πιο κοινές χρόνιες μη μεταδοτικές ασθένειες που επηρεάζει πάνω από 260 εκατομμύρια ανθρώπους και ευθύνεται για περισσότερους από 450.000 θανάτους κάθε χρόνο παγκοσμίως, οι περισσότεροι από τους οποίους μπορούν να προληφθούν.
Τι είναι το άσθμα;
-
Το άσθμα είναι χρόνια φλεγμονώδης νόσος των αεραγωγών.
-
Τα συμπτώματα δεν είναι τα ίδια σε όλους τους ασθενείς, άρα χρειάζεται προσοχή στην αξιολόγηση τους από τον ίδιο τον ασθενή και από το θεράποντα γιατρό του.
-
Η θεραπεία συνίσταται στη πρόληψη – φαρμακευτική αγωγή (αντιμετώπιση κρίσεων και προφυλακτική αγωγή) – ανοσοθεραπεία – ενημέρωση του ασθενούς – σωστή τακτική ιατρική παρακολούθηση.
-
Το άσθμα θεραπεύεται, αλλά σπάνια ιάται, γεγονός που επισημαίνει τη χρονιότητα του προβλήματος, αλλά και τη δυνατότητα του ασθματικού ασθενούς να έχει άριστη ποιότητα ζωής χωρίς μείωση του προσδόκιμου επιβίωση
Τα βασικά συμπτώματα της νόσου είναι τα εξής :
-
δύσπνοια
-
βήχας
-
συριγμός
Οι βασικές κατηγορίες του άσθματος είναι :
Το εξωγενές άσθμα. Εμφανίζεται στην παιδική ηλικία και έχει σαν αιτία εξωγενείς αλλεργιογόνους παράγοντες, όπως η σκόνη, η γύρη, το τρίχωμα γάτας και τα οικιακά ακάρεα. Ακόμα μπορεί να εμφανιστεί και από τον κρύο αέρα ή τον καπνό του τσιγάρου.
Το ενδογενές άσθμα. Η αιτία του είναι άγνωστη και έχει καλύτερη εξέλιξη από το εξωγενές. Το μεγαλύτερο ποσοστό παιδιών που πάσχουν από το ενδογενές άσθμα θεραπεύονται σταδιακά ή ακόμα και ζουν χωρίς να χρειάζονται ιατρική βοήθεια.
Παράλληλα , το άσθμα κατηγοριοποιείται ανάλογα με την ιδιότητά του σε :
Άσθμα μετά από άσκηση. Στη μορφή αυτή του άσθματος οι κρίσεις δύσπνοιας επέρχονται μετά από άλλοτε άλλου βαθμού άσκηση.
Eπαγγελματικό άσθμα. Η μορφή αυτή του άσθματος εμφανίζεται σε άτομα που έρχονται σε επαφή με διάφορες εισπνεόμενες ουσίες που σχετίζονται με το επαγγελματικό περιβάλλον (π.χ. αλεύρι σε αρτοποιούς, σκόνη ξύλου σε μαραγκούς, βαφές χρωμάτων σε βαφείς κ.λ.π.).
Nυχτερινό άσθμα. Χαρακτηριστικό της μορφής αυτής του άσθματος είναι ότι οι κρίσεις δύσπνοιας επέρχονται κατά την διάρκεια της νύκτας ή τις πρώτες πρωινές ώρες. Το νυκτερινό άσθμα παρουσιάζεται ιδιαίτερα σε ασθματικούς που δεν θεραπεύουν επαρκώς το άσθμα τους κατά την διάρκεια της ημέρας.
Η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη και η αλλαγή του κλίματος, αυξάνει τα περιστατικά άσθματος, επηρεάζοντας κυρίως τα βρέφη, τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και άλλες ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες.
Τα βασικότερα αίτια εμφάνισης άσθματος χωρίζονται σε αυτά που προκαλούν την εμφάνιση του άσθματος ως νόσου και σε αυτά που προκαλούν τα συμπτώματα του άσθματος. Κάποιοι από τους παράγοντες δρουν αμφίδρομα.
Ειδικότερα:
-
γενετικοί παράγοντες π.χ. άτομα στην οικογένεια με άσθμα ή αλλεργίες
-
περιβαλλοντικοί παράγοντες π.χ. αλλεργιογόνα ,καυσαέριο
Επιπρόσθετα :
-
αλλεργίες από μύκητες, φυτά ή διάφορα φάρμακα και τροφές
-
λοιμώξεις όπως π.χ. γρίπη, κρυολόγημα
-
ψυχολογικοί παράγοντες π.χ. έντονη χαρά ή λύπη
-
επαγγελματικοί παράγοντες π.χ. αναθυμιάσεις ή ρινίσματα ξύλου
Το βρογχικό άσθμα έχει αναστρέψιμο χαρακτήρα σε αντίθεση με άλλα πνευμονικά νοσήματα. Με την κατάλληλη όμως φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση, το βρογχικό άσθμα μπορεί να ελεγχθεί, έτσι ώστε ο ασθενής να ζει μια φυσιολογική ζωή χωρίς συμπτώματα και χωρίς περιορισμό των δραστηριοτήτων του. Τα φάρμακα για το άσθμα μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
-
Τα φάρμακα που δίνονται για άμεση ανακούφιση
-
Τα φάρμακα που χορηγούνται μακροχρόνια για ρύθμιση της νόσου, έλεγχο των συμπτωμάτων και αποφυγή μελλοντικών επιδεινώσεων.
Το κλειδί για την αντιμετώπιση του άσθματος είναι να προσεγγίζουμε τα συμπτώματα από την αρχή προχωρώντας σε μια έγκαιρη και σωστή διάγνωση και σχεδιάζοντας με το θεράποντα ιατρό την κατάλληλη και εξατομικευμένη θεραπεία.
Η έγκαιρη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων εξασφαλίζει την καλύτερη πνευμονική λειτουργία με την ελάχιστη δόση φαρμάκων. Παράλληλα, βοηθά τον ασθενή να ενημερωθεί και να εκπαιδευτεί σωστά γύρω από τη νόσο. ώστε να διατηρεί εν τέλη μία φυσιολογική ζωή, με ελεγχόμενα στη διάρκεια της ημέρας, καθόλου περιορισμό των καθημερινών δραστηριοτήτων του, καθόλου συμπτώματα τη νύχτα, καθόλου ή ελάχιστη ανάγκη για λήψη ανακουφιστικού φαρμάκου και εν τέλη μία φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία.